Duyusal özrü olmayan,dinleme,konuşma,okuma,yazma,akıl yürütme ile matematik yeteneklerinin kazanılmasında ve kullanılmasında önemli güçlükleri olan,sosyal algılama ve etkileşim sorunları yaşayan standart eğitime rağmen yaşına ve zekasına uygun başarı gösteremeyen bireylerde görülen nörolojik kökenli gelişimsel bir bozukluktur. Birey de doğuştan olduğu gibi özellikle DEHB ile birlikte de görülebilmektedir.
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNÜN NEDENLERİ
-Doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrasında yaşanılan problemler(Annenin gebelik öncesi ve gebelik esnasında kullandığı sigara,alkol,bağımlılık yapan maddeler,ilaç kullanımı ve doğum esnasında yaşanılan travmalar neden olabilmektedir.)
-Genetik faktörler( Anne ve babada da benzer sorunlarla karşılaşıldığı gözlemlenmiştir)
-Nörolojik fonksiyonlardaki bozukluk (Gelen bilginin duyu organlarıyla beyine girmesi,kaydedilmesi,anlaşılması ve daha sonra tekrar kullanılması sürecindeki bozukluktur)
-Fonolojik işlevlerde bozukluk(işitsel algıdaki bozukluklar,hedef ses yerine başka bir sesin üretilmesi ve kullanılması)
-Algısal bozukluk
-Sağ sol beyin fonksiyonları ( Sağ beyin sözel olmayan işlevlere yönelmekte.Bunlar,hayal gücü,renk,müzik,ritim vb.Sol beyin ise matematik,dil konuşma fikirlerinin işlenmesi,yazma,okuma,sözel ,mantıksal gibi işlevleri idare eder)
-Metakognitif gecikme(Dikkatin uyumlu ve esne kullanılması,düşünsel ve duyusal dünya ile esnek ve adaptif ilişkinin kurulmaması)
-Bilgi işleme gibi faktörlerden söz edilebilir.
ÖZGÜL ÖĞRENME BOZUKLUĞU TANILAMA KRİTERLERİ
Bireye özgül öğrenme bozukluğu tanısı koymak için aşağıda bahsedilen dört ana alanı ez az altı aydır karşılıyor olması gerekmektedir. DSM-V’e göre tanı kriterleri şöyledir;
- Gerekli girişimlerde bulunulmuş olmasına karşın, en az altı aydır süren, aşağıda belirtilen öğrenme ve okul becerilerini kullanma güçlüklerinin varlığını sürdürmesidir.
- Sözcük okumanın yanlış ya da yavaş ve çok çaba gerektiriyor olması (örn. Sözcükleri okurken yanlış ya da yavaş ve duraksayarak okur.)
- Okunanın anlamını anlama güçlüğü (örn. düz yazıyı okuyabilir ancak anlamlandırma, ilişkilendirme ve sıralamada sorun yaşar.)
- Harf harf söyleme/yazma güçlükleri (ünlü ya da ünsüz harfleri ekleyebilir, çıkarabilir ve bunların yerini değiştirebilir.)
- Yazılı anlatım güçlükleri (örn. Cümleler içinde birden çok dil bilgisi ya da noktalama yanlışı yapar; paragraf düzenlemesi kötüdür.)
- Sayı algısı, sayı gerçekleri ya da hesaplama güçlükleri (örn. Sayıları, bunların büyüklüğünü ve ilişkisini kavrayamayabilir, sayısal hesapların ortasında kaybolur ve işlemi değiştirebilir.)
- Sayısal uzlamlama (akıl yürütme) güçlükleri (örn. Nicel sorunları çözmek için matematikle ilgili kavramları, gerçekleri ya da işlemleri uygulamakta çok zorlanır.)
- B. Etkilenen okul becerileri, kişisel olarak uygulanan geçerli başarı ölçümleri ve kapsamlı klinik değerlendirme ile doğrulandığı üzere, kişinin kronolojik yaşına göre beklenenden önemli ölçüde ve ölçülebilir derecede altındadır ve okul ya da işle ilgili başarıyı ya da günlük yaşam becerilerini ileri derecede bozar.
- C. Öğrenme güçlükleri okul yıllarında başlar, ancak etkilenen okul becerileriyle ilgili gerekler, kişinin sınırlı yeterliliğini aşmadıkça tam olarak kendini göstermeyebilir. (örn. Zamanla sınırlı sınavlar, okulda aşırı yüklenme, dar bir zamanda uzun ve karmaşık okuma ve yazma işlemleri…)
- D. Öğrenme güçlükleri, Görme ya da duyma ile ilgili bir bozukluk, diğer ruhsal ve sinirsel bozukluklar, ruhsal-toplumsal güçlükler, okulda kullanılan dili tam bilmeme ya da eğitsel yönergelerin yetersizliği ile daha iyi açıklanamaz. Ancak yukarıda belirtilen durumlar söz konu değilse öğrenme güçlüğü tanısı konulabilir.
I- Okuma bozukluğu (Disleksi)
Sözcük okuma doğruluğu
Okuma hızı ve akıcılığı
Okuduğunu anlama
II- Yazılı Anlatım Bozukluğu (Disgrafi)
Harf harf söyleme/yazma doğruluğu
Dil bilgisi ve noktalama doğruluğu
Yazılı anlatımın açıklığı ya da düzeni
III-Sayısal Bozukluk (Diskalkuli)
Sayı algısı
Aritmetik gerçeklerin ezberlenmesi
Doğru ve akıcı hesaplama
Doğrusal sayısal uslamlama
